Hvað vita menn?

Philip Tetlock nokkur gerði rannsókn á því hversu sannspáir sérfræðingar eru.  Hann komst að því að þeir eru oftast ekki mjög góðir í því að spá fyrir um framtíðina, í rauninni væri betra að treysta á peningakast.  Hann skrifaði bók sem heitir Expert Political Judgment.

[...] þrátt fyrir fortakslaus sönnunargögn sérfræðinga geta þeir ekki spáð betur fyrir en sjimpasar eða framreikninga-algarím, við getum samt búist við því að allt gangi sinn vanagang: gáfnaljósin munu áfram tilkynna okkur, í sjónvarpi og blöðum, hvað muni gerast ef við fylgjum ekki fyrirmælum þeirra.  Við -- neytendur yfirlýsinga frá sérfræðingum --erum þrælar sérfræðinganna af sömu ástæðu og forfeður okkar hlýddu fyrirmælum galdramanna og véfrétta: óviðráðanleg trú okkar á viðráðanlegan heim og lélegur skilningur á líkindum. Okkur skortir vilja og skynsemi til þess að hafna þeim töframeðölum sem eru í boði. Hver vil trúa því, þegar við veltum fyrir okkur mikilvægum spurningum, að útkoma peningakasts sé jafn gagnleg og álit sérfræðings?

Líkindi ganga almennt gegn því sem við köllum almenn skynsemi.  Monty Hall þverstæðan er gott dæmi um þetta.  Sannleikurinn er sá að heilinn í okkur er einfaldlega ekki mjög góður í því að sjá fyrir framtíðina (hann dugði kannski á steinöld, en er ekki mjög gagnlegur í dag).

Ástæðan fyrir því að hvorki Geir né annar stjórnmálamaður eða fyrirtækjastjórnandi sá þetta fyrir var einfaldlega vegna þess að þeir eru engu betri en aðrir apar, í raun eru þeir verri því þeir halda að bindi um hálsin gerir þá vitrari.

• Everybody’s An Expert- The New Yorker

Ríkið eignast 75% í Glitni